Türkiye’de hayata geçirilecek Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), çalışan emeklilere de yeni bir gelir kapısı açacak. Sisteme dahil olan emekliler, hem mevcut maaşlarını almaya devam edecek hem de ikinci bir emeklilik hakkı kazanacak.
Emeklilik sonrası çalışmaya devam edenlerin özlük hakları, diğer çalışanlarla aynı. Yıllık izin, kıdem ve ihbar tazminatı gibi haklarda hiçbir fark bulunmuyor. Örneğin; 1 yılını dolduran emekli çalışan işten çıkarılırsa kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanıyor. Ayrıca 50 yaş üstündekilere kıdeme bakılmaksızın en az 20 gün yıllık izin verilmesi zorunlu.
Emekli olduktan sonra bir iş yerinde çalışan kişi, kendi isteğiyle ayrıldığında da kıdem tazminatını alabiliyor. Daha sonra başka bir iş yerinde 1 yılını doldurursa, oradan da yeniden tazminat hakkı elde ediyor.
Emekli çalışanlar, rapor parası ve işsizlik maaşı alamıyor. Kriz dönemlerinde verilen kısa çalışma ödeneği gibi sosyal yardımlardan da yararlanamıyor. Ancak iş kazası ve meslek hastalıklarına karşı işveren, Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) yatırmaya devam ediyor. Bu prim, ikinci bir emeklilik sağlamasa da çalışanı güvence altına alıyor.
Yeni sistemle birlikte çalışan emekliler, SGK primlerinin yanı sıra TES kapsamında da prim ödeyecek. Böylece ikinci bir emeklilik için birikim yapma imkânı doğacak. TES, mevcut Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) mantığıyla işleyecek.
Emekliler de diğer çalışanlar gibi brüt maaşlarının en az yüzde 3’ünü sisteme yatıracak. Katkı sadece çalışanlardan değil, işveren ve devletten de gelecek. Bu üçlü katkıyla daha yüksek birikim sağlanacak.
Bugünkü sistemde BES için 10 yıl prim ve 56 yaş yeterli. TES’te bu şartlar korunacak ancak yaş sınırının 60’a çıkarılması da değerlendiriliyor. Emekli olanlar ister aylık düzenli maaş, ister toplu ödeme seçebilecek.
Emeklilerin maaşları, kanun gereği yalnızca SGK ve vergi borçları ile nafaka alacakları için haczedilebiliyor. Bankalar başka bir gerekçeyle maaşa bloke koyamıyor. Ancak emekli kendi rızasıyla onay verirse, haciz uygulanabiliyor. Bu nedenle kredi sözleşmelerinde dikkatli olmak gerekiyor.
Vergi tarafında ise emekliler için önemli bir muafiyet bulunuyor. Türkiye sınırları içinde 200 metrekareyi geçmeyen tek bir eve sahip olan ve çalışmayan emekliler, emlak vergisinden muaf tutuluyor. Ancak ikinci bir eve sahip olanlar veya çalışmaya devam edenler bu haktan yararlanamıyor.
Google Play
App Store
Haberi Paylaş
10:03
İLGİLİ HABERLER
YORUM YAZ