Madende toprak kaymasında 6. gün: Dev çatlağın bu fotoğrafları delil oldu

Erzincan'daki Anagold Madencilik'e ait tesiste toprak kaymasına sebep olan derin çatlakların kaza öncesi fotoğrafları ortaya çıktı.Bilirkişi raporuna giren ve madenciler tarafından kazadan saatler önce çektiği liç alanındaki görüntüler dehşeti ortaya serdi.

Erzincan'ın İliç ilçesindeki maden ocağında, 13 Şubat'ta meydana gelen toprak kaymasından saatler önce madenciler tarafından çekilen liç alanındaki çatlak fotoğrafları bilirkişi raporunda delil olarak yer aldı.

13 Şubat'ta meydana gelen Erzincan'ın İliç ilçesinde toprak kayması sahasında inceleme yapan bilirkişi heyeti, ön raporunu hazırladı.

BAKAN YERLİKAYA: ALANDA 35 MİLYON METREKÜP TOPRAK VAR!

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar afet bölgesinde açıklamalarda bulundu.

Yerlikaya'nın açıklamalarından satır başları:

"Ardımızda görmüş olduğumuz alanda 35 milyon metreküplük toprak kütlesi var. Toprağın kaydığı zamanda dere dediğimiz alana 5 milyon metreküplük alana yeni bir kütle vadiye geldi.

Arama kurtarma ile ilgili AFAD başından beri 500'ün üzerine ekibimi var. 2700'ü aşmış vaziyetteyiz. 800 aracımız var. Araç ve insan kaynağı olarak hiçbir eksikliğimiz yok. Hepimiz tek bir niyeti var, bu işi olabilecek en kısa sürede tamamlamak.

Öncelikle 9 canımız şu anda toprağın altında. Yakınlarımızın her birini ziyaret ettik. Onlar da buraya geliyorlar. Onların sabrı anlayışı için minnettarız. Sabır bizim şu anda en fazla ihtiyacımızın olduğu duydu.

Böyle büyük bir toprak kütlesinin hareket ettiği ortamda planımız şu, hedef alanda toprağı geçici depolama alını olarak güvenli ortama tahliye ediyoruz. Şu an için 60 ekskavatörlerle günlük bin-bin 500'e yakın kamyon hareketiyle toprak kaymasının olduğu tahliyeyi yapıyoruz.

Her anında Cumhurbaşkanımız buradaki süreci takip ediyor. Sadece Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı olarak değil, diğer tüm bakanlarımızla ilgili olması gerekenler anbean devam ediyor.

Adalet Bakanımız sürecin takipçisi. Görevlendirilen 4 savcımız eğer bir ihmal ve kusur varsa hak tecelli edecektir. Yargıya intikal ettikten sonra bizim değerlendirme yapmamız doğru değil, yargı bağımsız. Bu süreç bildiğim kadarıyla devam edecek. Nasıl kararlar alınacaksa biz de sizin gibi takip edeceğiz." 

BAKAN BAYRAKTAR: ÇOK BÜYÜK BİR KÜTLE VAR

Bakan Bayraktar'ın açıklamalarından satır başları: 

"İlk andan itibaren devletimiz ilgili bütün kuruluşlarıyla burada. Bugün sahada ilk kez sizlerle bu toplantıyı gerçekleştiriyoruz. Çok büyük bir kütle var ve 3 ayrı noktaya aktı. DSİ çok yoğun bir çalışmayla buradaki suyun hareketini kontrol ediyor.

Yeni bir su hareketini kontrol almayla alakalı tüm tedbirler alınmış durumda. Hem suda hem toprakta halk sağlığını tehdit eden bir durum yok. En kısa zamanda arama ve kurtarma faaliyetiyle ilgili netice almayı ümit ediyoruz.

Yer hazır. Çevre Bakanlığımız onayını verdi. Bu dereye gelen temiz suyun, daha yukarıdan kontrollü şekilde barajın arkasından kuşaklama dediğimiz hadiseyi aktarmış durumda.

Suyun toprağın altından ilerlemesi ile ilgili de aldığımız numunelerin hiçbirinde risk gözükmüyor. Bu toprak kalktıktan sonra bir kanalla suyu yukarıdan aşağı göndereceğiz.

Çevre izin belgesi olmayan işletme ve maden çalışması söz konusu değil. Buradaki çevre izin belgesi de iptal edilmiştir."   

TOPRAK ALTINDAKİ İŞÇİLER ARANMASINDA 6. GÜN

Öte yandan kazanın 6. gününde toprak altında kalan 9 işçiden 3’ünün, "manganez ocağı"nda olduğu ihtimali üzerinde durulması üzerine çalışmalar yoğunlaştırıldı. Ekipler, iş makineleriyle bölgede çalışma yürüttü.

Aralarında A ve C sınıfı iş güvenliği uzmanı, çevre, jeoloji, inşaat ve ziraat mühendislerinin bulunduğu heyetin hazırladığı 27 sayfalık ön raporda, olayın iş kazası olarak nitelendirildiği, asıl işveren şirketin 4 farklı alt işveren firmayla çalıştığının tespit edildiği bilgisine yer verildi.

Raporda, aralarında operasyon direktörü vekili, proses oksit müdürü, oksit operasyon başmühendisi, oksit operasyon mühendisi, borulama şefinin yer aldığı 5 kişi asli kusurlu bulundu. Asıl işveren şirketin genel müdür yardımcısı ile alt işveren şirketlerde çalışan vardiya mühendisi, saha formeni, mühendis, formen, 4 şirket müdürünün yanı sıra 2 saha şefi de tali kusurlu olarak tespit edildi.

Asıl işveren şirketin genel müdür yardımcısının alt işveren şirketleri yeterince denetime ve gözetime tabi tutmadığı tespitine yer verilen raporda, bu yöneticinin tali kusurlu olduğu belirtildi.

Raporda, operasyon direktörü vekilinin ehil yetkili biri olarak şantiyede ortaya çıkması muhtemel tehlikeli durumların belirlenerek risklere dönüşmesine yol açan faktörleri analiz ettirmediği, çalışanlarını risklerden korumak için gerekli tedbirleri aldırmadığı, iş yerinde çalışanların sağlıklarının olumsuz yönde etkilenmemesi hususunda gerekli gözetim ve denetim mekanizması kurdurmadığı, kurdurduysa da bunu uygulatmadığı, yetkili biri olarak sabah yığın liçinde oluşan çatlakların şantiyede olumsuzluklara yol açabileceği konusunda tedbirsiz davranış sergilediğinin tespit edildiği belirtilerek, meydana gelen kazada asli kusurlu olduğu kanaatine varıldığı kaydedildi.

Proses oksit müdürünün yığın liçinde meydana gelen açıklık ve çatlaklıkların kısa zamanda olmaması hususu değerlendirildiğinde, iş yerinde yetkili biri olarak yığın liçinde gün içinde tespit edilen çatlakların artmasıyla büyük risk oluşturacağını bilmesine rağmen liç yığını altında bulunan yolun kapatılması talimatını vermediği (eğer verilmiş olsaydı yığın liçi altında çalışan olmayacaktı) ve bu konuda tedbirsiz davranış sergilediği, dolayısıyla oluşan çatlakları ehil biri olarak çok büyük risk oluşturacağını bilmesine rağmen bunları göz ardı ettiği ve tehlikeli davranış sergilediğinin belirlendiği kaydedilen raporda, söz konusu kişinin olayda asli kusurlu olduğu kanaatine varıldığı aktarıldı.

CAN GÜVENLİKLERİNİN TEHLİKEDE OLDUĞU İSPATLANDI

Raporda, oksit operasyon başmühendisinin de yığın liçinde meydana gelen çatlaklar konusunda iş güvenliği uzmanı tarafından defalarca uyarılmasına rağmen solüsyon verdiği ve yığın liçinde hareketi hızlandırdığı, çatlakların belli aralıklara gelmesini gördüğü halde bunu hiçe saydığı, bu riskli durumu bilmesine rağmen alanın boşaltılması konusunu göz ardı ederek çalışanların can güvenliklerini tehlikeye attığının tespit edildiği vurgulanarak, kazada asli kusurlu olduğu kanaatine varıldığı bildirildi.

Raporda, oksit operasyon mühendisi ile ilgili de üretim mühendisi olarak yığın yapılan serbest malzemenin çimento şerbetinin birbirine yeterince aderans sağlayıp sağlamadığının kontrolünü göz ardı ettiği, eğer göz ardı edilmeseydi derin çatlakların oluşmayacağı kaydedildi.

Mühendisin malzeme depolama esnasında şev açısı, şev durabilitesi ve benzeri parametreleri göz ardı ettiği, meydana gelen çatlaklar hususunda gerekli uyarılar yapılmasına rağmen bunları dikkate almadığı, üretim mühendisi olarak yığınlarda çatlaklar oluşmaması veya akmaması için sahada imalat aşamasında yeterli planlamanın eksik olduğu ve bu çatlakların akmalara yol açacağını ehil biri olarak bilmesine rağmen bu işlere devam ettiği ve alanı güvenli hale getirmediğinin tespit edildiği belirtilen raporda, kazada asli kusurlu olduğu kanaatine varıldığı vurgulandı.

Raporda, borulama şefinin iş tecrübesi dikkate alındığında, meydana gelen çatlakların normal olmadığını bilmesi gerekmesine rağmen solüsyona devam ettiği ve devam eden solüsyonun malzemenin hareketini hızlandırdığı, bu nedenle de kazada borulama şefinin de asli kusurlu olduğu kanaatine varıldığı belirtildi.

Alt işveren şirketlerin vardiya mühendisi, saha formeni, mühendisi, müdürleri ile saha şeflerinin çalışma ortam ve gözetimi yapmadıkları ifade edilen raporda, riskli durumları göz ardı ederek işçilerin can güvenliklerini hiçe saydıkları, meydana gelen kazada tali kusurlu oldukları görüşüne yer verildi.

Raporda ayrıca, Hibliç bölge sorumlusu iş güvenliği uzmanının, yığın liçinde meydana gelen çatlaklarla ilgili üretim mühendislerini uyardığı, sorumluluklarını yerine getirdiği, risk analizi yaparak işverene önerilerde bulunduğuna değinilerek, kazada bir kusurunun olmadığı kanaatine ulaşıldı.

Raporda, olaydan bir gün önce işe başlayan maden mühendisinin kusuru olmadığı belirtildi. Ayrıca raporda, jeoteknik mühendisiyle ilgili de "tahkikat dosyası tamamlandığında gerekli incelemeler yapılarak kusur durumunun değerlendirileceğine" ilişkin ifadeler yer aldı.

İliç'e bağlı Çöpler köyündeki altın madeninin bulunduğu bölgede 13 Şubat'ta meydana gelen toprak kayması sonucu kaybolan 9 işçinin bulunması için çalışma başlatılmıştı.

ARAMA ÇALIŞMALARI 6. GÜNDE

Çöpler köyündeki maden ocağı sahasında yaşanan toprak kaymasında kaybolan 9 işçiyi arama çalışmaları 6'ncı gününde devam etti.

Zaman zaman sağanağın etkili olduğu bölgede arama çalışmalarına, AFAD, TSK Arama Kurtarma, JAK, PAK, UMKE, madenciler ve sivil toplum kuruluşlarından 2 bin 663 personel katılıyor.

Arama kurtarma faaliyetleri, 802 araç ve iş makinesi, 99 aydınlatma kulesi, 52 jeneratör, dron, georadar, jeoradar, metale duyarlı 5 yeraltı radarıyla, gece ve gündüz aralıksız yürütülüyor.
Ekipler, 210 bin metrekarelik alanı 8 bölüme ayırarak tüm noktaları termal ve manyetik dronlar, toprak altı görüntüleme cihazları başta olmak üzere gelişmiş teknolojik cihazlarla havadan ve karadan tarayarak arama kurtarma çalışmalarına destek veriyor.

Maden ocağındaki yığın liç alanından Sabırlı Deresi yatağı ile hemen arkasında bulunan "manganez ocağı" bölümüne doğru yaşanan toprak kayması nedeniyle elde edilen bulgularla kayıp işçilerin bu iki bölgede olabileceği değerlendiriliyor.

ZAMAN ZAMAN TOPRAK KAYMASI YAŞANIYOR

Kayıp işçilerden 6'sının bu dere yatağına gelen toprak alanının içerisinde, 3'ünün ise manganez ocağının içerisinde olduğu değerlendirildiği için çalışmalar bu bölgelerde yoğunlaştırıldı.

Manganez ocağında 1,5 milyon metreküpe yakın bir toprak bulunduğu ve bu toprağın 35 metre yükseklikte olduğu değerlendiriliyor.

Zaman zaman çalışmalar sırasında küçük çaplı toprak kaymalarının yaşandığı alanda, ekipler güvenlik tedbirlerini en üst seviyede tutuyor.