Kontak çevirirken aman bunlara dikkat edin! Meğer o basit hata motor ömrünü yarıya indiriyormuş

Sabahları işe yetişme telaşıyla veya soğuk havada bir an önce yola çıkma sabırsızlığıyla, çoğu sürücü kontağı çevirir çevirmez gaza basar. Oysa bir otomobil motorunun ömrünü belirleyen en kritik an, ilk çalıştırma anıdır. Motorun uzun süre hareketsiz kalmasının ardından, yağın büyük bir kısmı kartere süzülür ve tüm parçalar kuru kalır. Motorun çalışmaya başladığı o ilk saniyelerde tam yağlama sağlanana kadar motorun hassas parçaları yüksek sürtünmeye maruz kalır. Bu durum, motorun aşınmasını hızlandıran en önemli faktörlerden biridir ve basit gibi görünen bu alışkanlık, motorunuzu tahmin ettiğinizden daha hızlı bir şekilde yıpratır.

MOTORUNUZUN DÜŞMANI: İLK ÇALIŞTIRMA ANINDA NELER OLUYOR?

Bir motorun ilk çalıştırma anı, "kuru çalıştırma" (dry start) olarak da adlandırılır. Motorun uzun süre dinlenmesinin ardından ilk marş basıldığında, parçalar arasındaki yağ filmi kaybolmuş olur. Motor çalışmaya başladığında, yağ pompasının yağı tüm kanallara pompalaması ve yağ basıncının oluşması birkaç saniye sürer. Bu süreçte:

• Soğuk Yağ Viskozitesi: Kış aylarında motor yağı kalınlaşır (viskozitesi artar) ve akışkanlığı azalır. Bu, yağın tüm motor parçalarına (silindirler, subaplar, turbo) ulaşmasını yavaşlatır.
• Sürtünme Artışı: Yağ ulaşana kadar geçen o kritik birkaç saniyede, metal parçalar arasındaki sürtünme, motorun normal çalışması sırasındaki sürtünmeden kat kat fazladır.
• Akü Zorlanması: Soğuk motoru çalıştırmak için aküye binen yük, yaz aylarına göre %50'ye kadar daha fazla olabilir. Yanlış çalıştırma alışkanlıkları, akü ömrünü de kısaltır.

UZMANLAR UYARDI: MOTOR ÖMRÜNÜ KISALTAN 5 KRİTİK HATA

Motorunuzu ilk çalıştırırken yapılan ve uzun vadede on binlerce liralık masrafa yol açabilecek 5 kritik hata şunlardır:

1. Kontak Anahtarını Tek Seferde Çevirmek: Bu, en yaygın yapılan hatadır. Kontak anahtarını direkt "çalıştır" konumuna getirmek yerine, önce "açık" (aksesuar) konumunda birkaç saniye beklemek gerekir. Bu bekleme süresi, yakıt pompasının çalışması, yakıt sisteminin basınçlanması ve elektronik kontrol ünitesinin (ECU) kendini başlatması için hayati önem taşır. Bu süre beklenmediğinde, motorun ilk çalışması düzensiz olabilir ve bu da yakıt sistemi ile aküye ek yük bindirir.
2. Motor Isınmadan Hemen Gaza Basmak: Motor çalıştıktan hemen sonra gaza yüklenmek, en büyük motor yıpranması nedenidir. Yağ basıncı henüz tam oluşmamışken ve yağ kalınlığını korurken motoru yüksek devirde zorlamak, tüm hassas parçalar (pistonlar, turbo) arasında geri dönülmez bir aşınmaya yol açar. Bu, özellikle turbo beslemeli motorlarda (TSI, EcoBoost) turbo arızası riskini hızla artırır.
3. Motoru Rölantide Gereğinden Fazla Bekletmek: Eski bir inanış olan "motoru 10 dakika rölantide ısıtma" efsanesi, modern araçlar için yanlış ve zararlıdır. Modern motorlar rölantide çok yavaş ısınır, bu da yakıtın yanma verimini düşürür ve motor içinde kurum (karbon) birikmesine neden olur. En doğru yöntem, motoru çalıştırdıktan sonra 30 saniye ila 1 dakika bekleyip, hemen düşük devirde (2.500-3.000 rpm altı) nazikçe sürmeye başlamaktır. Motor, yük altında çok daha hızlı ve homojen ısınır.
4. Aküye Ek Yük Bindiren Yanlış Başlatma: Kışın marş basmadan önce farlar, ısıtıcı, radyo gibi elektrik tüketen tüm aksamların açık olması, aküye binen yükü artırır. Soğuk havada zaten kapasitesi düşmüş olan akünün tüm gücünü marş motoruna odaklaması için, kontağı çevirmeden önce gereksiz tüm elektrikli aksamların kapatılması gerekir.
5. Park Freni Çekili Rölantide Kalmak (Otomatik Şanzıman): Soğuk havalarda motoru rölantide bekletirken otomatik şanzımanlı araçlarda vites kolunu 'D' (sürüş) konumunda tutmak, motorun vites kutusuna yük bindirmesine neden olur. Şanzıman yağı da soğuk olduğu için bu durum, şanzımanın yıpranmasını artırır. Rölantide beklerken vitesi 'P' veya 'N' konumuna almak, şanzımanı korur.

MOTORUNUZU KORUMANIN ALTIN KURALI

Motorunuzun ömrünü uzatmak ve ilk çalıştırma anındaki hasarı minimize etmek için atılacak en doğru adımlar şunlardır:

Işıkların Sönmesini Bekleyin: Kontağı çevirdikten sonra, gösterge panelindeki tüm uyarı ışıklarının (özellikle akü ve yağ lambası) sönmesini bekleyin. Bu, sistemlerin ve yağ pompasının hazırlandığını gösterir.

30 Saniye Kuralı: Motor çalıştıktan sonra 30 saniye ile 1 dakika arasında rölantide bekleyin. Bu, yağın tüm motor kanallarına ulaşması için yeterlidir.

Nazik Sürüş: Yola çıktıktan sonra ilk 5-10 dakika boyunca düşük devirde seyredin. Motorun su sıcaklığı ideal seviyeye gelene kadar gaza yüklenmekten, ani hızlanmalardan ve yüksek devirden kaçının.

Küçük bir sabır ve doğru bir alışkanlık, motorunuzun ömrünü yıllarca uzatabilir ve sizi büyük masraflardan kurtarabilir.