Eurofighter Typhoon hemen 'görünmüyor', Dassault Rafale çabuk 'keşfediyor'

Derleyen: Murat Makas

Orta Doğu ve Kızıldeniz’de gerilimin artması sonrası Türkiye’nin yanı sıra bölgeye yakın Arap ülkeleri envanterini güçlendirmek için Avrupa ülkeleriyle temasa geçiyor. Eurofighter Typhoon ve Fransız Dassault Rafale son 1 aydır Suudi Arabistan’ın manşetlerine taşındı. Almanya'nın yakın zamanda Eurofighter'a yönelik Riyad'a ihracat yasağını kaldırma kararı, Suudi Arabistan’ın hangi uçağı seçeceğine dair tartışmaları beraberinde getirdi.

Olaf Scholz yönetimi Cemal Kaşıkçı cinayetiyle insan hakları ihlallerini gerekçe göstererek Suudi Arabistan'ın 48 Eurofighter jetini satın almasını engellemişti. Böylece ülkede Rafale uygun bir seçenek olarak öne çıkmıştı. Türkiye için de F-16 ile Eurofighter Typhoon gibi savaş uçaklarının alternatifi olarak Fransız yapımı Dassault Rafale öne sürülmüştü.

HER İKİ UÇAĞIN ÖNE ÇIKAN ÖZELLİKLERİ

Rafale de, tek kişilik, çift motorlu, çevik bir savaş uçağıdır. En gelişmiş versiyonu, AESA radarlı, F4R’dır. Yakın dönemde Fransız Hava Kuvvetlerine bu versiyonlardan teslim edilmesi bekleniyor. Nükleer bomba atabilen, uçak gemilerine iniş kalkabilen Rafale, genel hatlarıyla Typhoon yapısında bir uçaktır. 
Başlangıçta Fransa, Eurofighter Typhoon konsorsiyumunun üyesiydi. En az F-16 ayarında bir savaş uçağı üretebilmek için İngiltere, Almanya, İtalya ve İspanya ile birlikte hareket etme kararı almıştı. Ancak çeşitli milli gerekçelerle bu konsorsiyumdan ayrılmayı gerekli gören Fransa; tasarım felsefesi neredeyse birebir Typhoon’a benzeyen Rafale savaş uçağını geliştirmeye odaklandı.

EN GELİŞMİŞ TYPHOON VE RAFALE VARYANTLARI HANGİLERİDİR?

İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri tarafından halihazırda kullanılmakta olan Tranche 3 jetleri, en gelişmiş Tyhoon varyantı olarak biliniyor. Tranche 3’ler; Centurion projesi kapsamındaki güncellemeleri, CAPTOR-E radarı, hava hava füzesi Meteor entegrasyonu, geleneksel hava üstünlüğü rolü yanında av-bombardıman görevlerini layıkıyla yerine getirebilecek çok rollü bir uçağa dönüşmüştür.

Rafale’lerin F3R standırdana sahip versiyonu, RBE2 AESA radarına sahip olması ve Meteror füzesini atabilmesi dikkate alındığında, Typhoon Tranche 3 ayarında bir yetenek yelpazesine erişmiştir. Şimdilerde Rafale F4R ve Typhoon FGR4’ler de kullanıma verilmek üzere.

RADAR

Rafale’in en yeni versiyonu olan F4R Standart, RBE2 AESA radarını kullanırken, halihazırda bir klasik taramalı radar olan CAPTOR-M radarlarını kullanan Typhoon uçaklarının en yeni versiyonu olan Typhoon FGR.4’te İngiltere’de üretilen CAPTOR-E AESA radarları kullanılıyor. RBE2 AESA radarı, düşük radar kesit alanına (RCS-radar cross section) sahip hedeflere karşı daha yüksek performans gösterdiği, bu nedenle klasik CAPTOR-M radarlı Typhoon’lara karşı Rafale’lerin daha avantajlı bir konumda hava hava angajmanına gireceği söylenebilir.

Rafale Amerikan füzelerinden ziyade Fransız yapımı füzelere odaklı bir uçaktır. Öte yandan Typhoon, Avrupa yapımı füzelerin yanında Amerikan üretimi hava hava füzeleriyle de donatılabildiğinden, bu geniş bir yelpazedeki hava hava yüklerine Typhoon’un sahip olma avantajını beraberinde getiriyor.

Çok işlevli bir AESA radarı olarak Rafale’in kullandığı RBE2, Tayphoon’ların genelinde takılı olan CAPTOR-M'den çok daha fazla gelişmiş hava yer fonksiyonlarına sahiptir. Rafale, RBE2 AESA diziliminin avantajlarıyla birlikte Exocet füzeleri de kullanarak deniz hedeflerine taarruzlarda mükemmel bir iş çıkarma potansiyeliyle biliniyor. Typhoon’un da gemilere karşı kullanabilecek mühimmat seçenekleri bulunuyor ancak mevcut kullanıcılar uçağın bu özelliğinden nedense Rafale kullanıcıları kadar faydalanmıyor.

RAFALE DAHA İYİ KEŞİF UÇAĞI

Her iki uçak da kızılötesi arama ve takip (IRST – infrared search and tracking) sistemine sahip. PIRATE sistemine sahip Typhoon, eski model IRST kullanan Rafale’den daha yüksek bir performans sergiliyor.

Rafale, Typhoon’a göre iyi bir keşif uçağı olarak öne çıkıyor. Typhoon'un DAS’la entegre elektronik harp sistemlerinin potansiyeli Rafale’e göre biraz daha öne çıkabiliyor.

DÜŞÜK GÖRÜNÜRLÜK

İddia edilenin aksine her iki uçak da ‘düşük görünürlük’ sınıfına girmiyor. Bununla birlikte bu uçakların yapımında kullanılan malzemeler dikkate alındığında, belirli ölçüde düşük görünürlükte olmaları sağlanmıştır denilebilir. Harici yüksük iki uçak karşılaştırıldığında, dış gövde yönüyle Rafale’in daha temiz bir gövdeye ve dolayısıyla daha düşük RCS değerine sahip olduğunu söylenebilir.

RAFALE UÇAĞINA GÖRE DAHA GÖRÜNMEZ

Typhoon’da kısmen içerde sayılabilecek sınırlı sayıda mühimmat taşıyabildiği dahili yük istasyonunun olması, bu uçağı harici yükler varken Rafale’e göre daha görünmez kılıyor. Ancak neticede bu uçaklarda beşinci nesil uçaklarınkine benzer dahili yük istasyonları bulunmadığından, her iki uçak da harici mühimmatlı, hedefleme podlu ve harici yakıt tanklı konfigürasyonda harekât görevlerine katılmak zorunda kalacaklarından, savaş şartlarında klasik birer dördüncü nesil savaş uçağı olarak görev yapacaklardır.

Çok rollülük konusunda Rafale’in arkasından gelen Typhoon, İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetlerinin Tranche 4 (FGR4) versiyonu baz alındığında, Rafale’in en gelişmiş versiyonu F4R standardı ile eş değer hale geldiği görülecektir.