SpaceX'in NASA için geliştirdiği Starship Human Landing System (HLS) programı ciddi bir engelle karşı karşıya. Amerikan uzay ajansının Artemis 3 görevi kapsamında 2027'de Ay yüzeyine astronot indirme planı, HLS'te yaşanan teknik sıkıntılar nedeniyle riske girmiş durumda.
Starship Human Landing System (HLS), astronotları Ay yörüngesi ile Ay yüzeyi arasında taşımak için tasarlanmış tipik Starship uzay aracının bir çeşidi. Ancak projenin ilerleyişi, en kritik aşamalardan biri olan kriyojenik yakıt transferi teknolojisinin çözülememesi nedeniyle yavaşladı.
NASA Güvenlik Analisti Paul Hill, Teksas'taki Starbase tesisine gerçekleştirdiği inceleme sonrası yaptığı değerlendirmede, takvimin ciddi şekilde zorlandığını belirterek şunları söyledi: "HLS programı büyük zorluklarla karşı karşıya. Tahminimize göre 2027 için öngörülen Artemis 3 inişi yıllarca gecikebilir."
Yaşanan gecikmenin temelinde, Starship'in alçak Dünya yörüngesinde yakıt ikmali yapabilme zorunluluğu bulunuyor. Ay'a ulaşabilmesi için aracın bu manevrayı gerçekleştirmesi gerekiyor. Ancak SpaceX ekibi henüz bu operasyonun güvenli ve uygulanabilir bir yöntemini geliştiremedi.
Aynı zamanda, motorlarda süregelen yeniden tasarım çalışmaları da mühendislerin hızını kesmiş durumda.
Şirket yönetimi ise sürecin beklenenden daha kısa sürede çözülebileceği görüşünü savunuyor. SpaceX Başkanı Gwynne Shotwell, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, projenin "bazı mühendislerin düşündüğü kadar zor olmayacağını" umduğunu dile getirdi.
Artemis 3'teki olası gecikme, uzay yarışında Çin'in avantaj elde edebileceği yönünde yorumlara yol açtı. Pekin yönetimi, Lanyue adını verdiği kendi iniş aracını geliştirmiş durumda. Lanyue'nin 2030'a kadar Ay yüzeyine insan indirebilecek kapasiteye ulaşabileceği öngörülüyor.
SpaceX'in Ay projelerinde hedefleri ıskalaması aslında yeni değil. Şirket, 2023 yılında 2025'in başında yörüngede yakıt ikmali denemesi yapacağını açıklamıştı. Plan gerçekleşmedi. Elon Musk ise bu ayın başlarında yaptığı duyuruda, "gelecek yıl yakıt yeniden kullanılabilirliğini göstereceklerini" ifade etti.
Yaşanan sorunlara rağmen NASA'nın takviminde yer alan Artemis 2 görevi şimdilik aksamadı. 2026'nın başlarında fırlatılması planlanan görevde dört astronot Ay etrafında tur atacak ancak yüzeye inmeyecek. ABD, en son 1972’de Apollo 17 ile Ay’a insan göndermişti.