Çalışan emekliler dikkat! SGDP emekli maaşına etki ediyor mu? Uzman isim açıkladı

Türkiye, kayıt dışı istihdamla mücadelede önemli adımlar atmaya devam ediyor. 2014’te yüzde 35 düzeyinde olan kayıt dışı istihdam oranı, sonraki yıllarda istikrarlı bir düşüş gösterdi. 2024 yılına gelindiğinde, önceki yıla göre hafif bir artış yaşansa da bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 24,7’ye gerileyerek yıllık bazda 0,3 puanlık bir iyileşme kaydedildi.

Sektörel dağılım incelendiğinde ise tarımda kayıt dışılık yüzde 82 gibi bir seviyede kalırken, tarım dışı alanlarda bu oran yüzde 16 oldu. Toplamda 7 milyon 878 bin kişi kayıt dışı çalışıyor; bunun 3 milyon 426 bini tarımda, 4 milyon 451 bini ise tarım dışı sektörlerde yer alıyor.

EMEKLİ OLDUKTAN SONRA ÇALIŞMAK: AVANTAJ MI DEZAVANTAJ MI?

Yaşlılık aylığı alanların sayısı 12,2 milyonu aşarken, bu kişilerin bir bölümü emekli aylığını kestirmeden sigortalı şekilde çalışmayı sürdürüyor. Bu durumda çalışanlardan Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) kesiliyor. Ancak SGDP ödemek, emekli aylığında artışa neden olmuyor. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, sigortalı çalışmanın emekli işçiye sağladığı faydaları yazdı…

Emekli aylığını kestirip yeniden sigortalı olarak çalışanlar için durum farklı. Bu kişiler normal sigorta primi ödedikleri için çalışma süresi ve bildirilen kazanç doğrultusunda emekli aylıklarını artırma imkânına sahip oluyor. Ancak bu yöntemin her durumda avantajlı olmadığı, dikkatli hesaplama yapılması gerektiği vurgulanıyor.

Aylık brüt ücreti 50 bin TL olan ve üç yıl boyunca emekli aylığını kestirerek çalışan bir kişinin emekli maaşında yaklaşık 3 bin TL’lik bir artış olabilir. Ancak bu artış, üç yıl boyunca vazgeçilen toplam 1 milyon 80 bin TL’lik aylığı telafi etmez; maaş farkı ancak 30 yılda geri kazanılabilir. Buna karşın, brüt ücreti 195 bin TL olan bir kişi için durum daha avantajlı. 20 bin TL emekli aylığını üç yıl kestiren bu kişi, 720 bin TL aylıktan vazgeçmiş olur ancak aylığı 11.700 TL artar. Bu artış, yaklaşık 61 ayda kaybı telafi edebilir.

KAYIT DIŞI ÇALIŞMANIN RİSKLERİ

Bazı emekliler, "zaten sağlık güvencem var" diyerek sigortasız çalışmayı tercih ediyor. Ancak bu durum önemli hak kayıplarına yol açabiliyor. SGDP’li çalışanlar iş kazası ve meslek hastalığına karşı sigorta kapsamına girerken, sigortasız çalışanlar bu korumadan mahrum kalıyor. Ayrıca sigortalı çalışan emekliler, işten çıkarıldıklarında ihbar ve kıdem tazminatı haklarına sahipken, sigortasız çalışanlar bu hakları dava yoluyla uzun yıllar sürecek yargı süreçlerinde aramak zorunda kalıyor.

İŞVERENE AĞIR CEZALAR

Emekli işçiyi sigortasız çalıştıran işverenler de ciddi yaptırımlarla karşılaşıyor. İş kazası durumunda devlet karşısında sorumluluk doğarken, idari para cezaları da oldukça yüksek. 2025 yılı itibarıyla bir işçinin bir yıl boyunca sigortasız çalıştırılması, denetimle ortaya çıktığında 14 asgari ücrete kadar, yani 364.077 TL’ye varan cezalara neden olabiliyor. Ayrıca bu işverenler devletten sağlanan mali teşvik, kredi ve vergi indirimlerinden de yararlanamıyor.

İLGİLİ HABERLER

Faizsiz uzun vadeli kredi desteği! Şartları karşılayan herkes alıyor

Konut kredisi faiz oranları güncellendi: 1 milyon TL çeksem ne kadar öderim? İşte geri ödeme planı