Kategoriler
UYGULAMALAR
İstanbul
Vatandaşların en çok şikayet ettiği konuların başında banka hesaplarındaki blokeler ve banka tarafından maaşlara getirilen otomatik hacizler geliyor. Kredi borcunu ya da kredi kartı taksitlerini geciktirdiyse ve hesapta para varsa banka otomatik olarak tahsilat yapıyor. Peki banka hesapları neden donduruluyor? Hangi durumlarda otomatik haciz uygulanıyor? Bilişim ve kripto alanlarında uzman olan Avukat Bilal Alyar, Tgrthaber.com Ekonomi Editörü Bengü Sarıkuş'a bu gibi durumlarda haklarınızın neler olduğunu anlattı.

Bankaların bloke ve haciz işlem sayısındaki artışının temel nedeni nedir?
Banka, müşterisini riskli görürse alacağını güvenceye almak için hesaba bloke koyabiliyor. Ödenmemiş bir kredi kartı borcunuz varsa, hesaba yatan paradan otomatik tahsilat yapılabilir. Ancak sadece borçlu olduğunuz banka kendi hesabınızı dondurabilir; başka bankadaki bir borç için hesabınıza bloke konulamaz.

Banka hangi durumlarda hesaplara bloke koyma hakkına sahiptir?
Banka, kendi alacağı söz konusuysa sözleşmeye dayanarak hesabı bloke edebilir. Ayrıca vergi dairesi, mahkeme veya icradan gelen resmi bir yazı olursa banka hesabı dondurur. Bunların dışında, MASAK (Mali Suçları Araştırma Kurulu) şüpheli işlem veya terör finansmanı şüphesiyle 7 gün süreyle hesapları haber vermeden bloke edebilir.

Bankaların “otomatik haciz” uygulamasında en çok hangi hatalar yapılıyor?
Bankalar, kendi müşterisinde risk görürse otomatik olarak hesaba bloke koyabiliyor. Örneğin ödenmemiş bir kredi taksidiniz varsa aynı bankadaki hesabınıza hemen bloke konabiliyor. Ancak başka bankadaki veya farklı bir kurumdaki borç için resmi tebligat olmadan keyfi haciz yapılamaz; tüm haciz işlemleri yazılı emirle ve ilgili birimlerce yürütülür.

Hangi maaşlara haciz konulabilir, hangilerine konulamaz?
Maaşın en fazla dörtte birine haciz gelebilir. Nafaka borçlarında bu oran aşılabilir ve maaşın büyük kısmı kesilebilir. Vergi ve SGK prim borçları da maaştan tahsil edilebilir. Emekli maaşına, emekli açıkça izin vermedikçe haciz uygulanamaz. Emekli çalışıyorsa maaşına haciz konabilir ama emekli aylığına dokunulamaz.

Vatandaş aniden hesabının dondurulduğunu gördüğünde ilk olarak ne yapmalıdır?
Öncelikle hesabınıza blokajın neden getirildiğini araştırmalısınız. Eğer hesabınızdaki MASAK kaynaklı bir blokeyse ne banka ne de MASAK size bu konuda açıklama yapmaz; konu savcılığa iletilir ve soruşturma gizli yürütülür. Vergi borcu veya icra nedeniyle bir haciz söz konusuysa ilgili kurumla görüşüp borcun sebebini ve tutarını öğrenebilirsiniz.

Usulsüz hesap blokelerinde ve hacizlerinde izlenecek hukuki yol nedir?
Bloke edilen paranın kaynağını ispat etmek gerekir. Kaynağı açıklanamayan para varsa blokeyi kaldırmak mümkün olmaz. Para yasal bir işlemden geldiyse belgelerle masumiyetinizi kanıtlarsınız; değilse soruşturma devam eder ve para, eğer suçla bağlantılıysa mağdura iade edilir.

Kripto para alım satımında, kişiler arasında (P2P) doğrudan para transferi yapmak hesapların dondurulmasına yol açabilir mi?
Tanımadığınız birinden doğrudan bankanıza para gelmesi her zaman risk taşır. P2P yöntemiyle kripto para alım satımında banka, açıklaması olmayan yüklü para girişlerini şüpheli bulabilir. Bu durumda MASAK hesabı geçici olarak bloke edip paranın kaynağını araştırabilir.