İstanbul Silivri'de dün depremle sarsıldı. 6,2 büyüklüğündeki deprem büyük paniğe yol açtı. Depremin meydana geldiği fay hattı için sürenin dolduğunu ve beklenen Marmara depreminin yakın tarihte olacağını belirten Jeoloji Mühendisi Ramazan Demirtaş, "7-7,5 arası depremin tekrarlama aralığı 250 yıldır. Bu süre dolduğu için her an 7'nin üzerinde deprem olma potansiyeli yüksek" ifadelerini kullandı. 1996 yılında haritada işaret ettikleri 15 noktanın 8'inde deprem olduğunu kaydeden Ramazan Demirtaş, geriye kalan yerleri tek tek sıraladı. Dr. Demirtaş, 6,2'lik depremde can kaybı yaşanmamasını sebebini de açıkladı.
İstanbul'da dün öğle saatlerinde 6,2 büyüklüğünde deprem oldu. Korku dolu anlar yaşayan vatandaşlar sokaklara döküldü. Deprem sonrası uzmanlardan tedirgin eden uyarılar geldi. TGRT Haber'de yayınlanan Cem Küçük ile Günaydın Türkiye programında konuşan Jeoloji Mühendisi Dr. Ramazan Demirtaş, beklenen Marmara depremi için sürenin dolduğuna dikkat çekti.
6,2'lik depremi üreten faya dikkat çeken Ramazan Demirtaş, "Silivri açıklarında olan deprem, Kuzey Anadolu Fayı'nın Orta Marmara Segmenti üzerinde oldu. Kuzey Anadolu Fayı, 1999 depreminden sonra sona erdi. Bundan sonraki deprem bunun batısında olacak. Silivri açıklarına gelirken Kuzey Anadolu Fayı'nın kuzey kolu geçiyor, bu da 4 koldan oluşuyor. Dünkü deprem Silivri açıklarında Orta Marmara parçası üzerinde oldu. Bu parça geçmişte 22 Mayıs 1766'da 7-7,5 arası deprem üretmişti. Dünkü 6,2 büyüklüğündeki deprem ile 26 Eylül 2019'daki 5,8'lik deprem hemen hemen aynı parça üzerinde oldu. Dolayısıyla 'Bu depremin arkasından büyük bir deprem olmaz' diyen araştırmacılara katılmak mümkün değil. Çünkü geçmişte 7-7,5 büyüklüğünde deprem üreten bir fay, gelecekte de bu büyüklükte bir deprem üretecektir. Burası deprem üretme potansiyeli yüksek bir parça. 1766'dan itibaren 259 yıl geçti ama 7-7,5 arası depremlerin tekrarlama aralığı yaklaşık 250-280 yıl arası değişir. 7,5 üzeri olursa bu aralık 280-300 yıla doğru çıkar" şeklinde konuştu.
Depremin denizde mi yoksa karada mı olduğu sorusunu cevaplayan Demirtaş, "Bu fay İstanbul'un 20 kilometre güneyinden geçiyor. Deprem denizin altından geçen fayın Orta Marmara parçasında oluyor." dedi.
6,2'lik depremin bulunduğu fayın yıllık kayma hızının ortalama 2 cm olduğunu, 16-20 milimetre olan parçalar da bulunduğunu kaydeden Ramazan Demirtaş, "7,5 üzeri bir deprem bekleniyorsa bunun tekrarlama periyodu 275-300 yıl arasında değişir. Fayın Orta Marmara parçasının uzunluğu 70 km civarında. Bu da bize 7,5 civarı deprem olması durumunda bunun deprem tekrarlama periyodu 275 yılın üzerinde. Yani 1766'ya 275-280 yıl eklerseniz 2040-2060'lı yıllara denk geliyor. Ama bu fay 7,2-7,3 üretirse bu aralık 250-280 yıl arasında değişiyor. Yani 250 yıl geçtiği için artık 7'nin üzerinde deprem üretme potansiyeli her an var demek. Bizi rahatsız eden bir diğer konu şu. İznik Mekece kısmı en son 1065 yılında 7 büyüklüğünde bir deprem üretti. Burası da deprem üretme potansiyeli yüksek bir nokta." diyerek görüş belirtti.
Dünkü depremin orta büyüklükte, hazırlık evresi bir deprem olduğunu ifade eden Dr. Demirtaş, "Büyük bir kırılma yapmadan önce, ana şok gelmeden önce mutlaka 5-6 arasında hazırlık evreleri olur. 2019'da hemen hemen aynı yerde 5,8 olmuştu, 6 yıl sonra 6,2 oldu. Buna benzer 5,5 üzeri depremler devam ederse beklenen Marmara Depremi'nin ana şoku yakın bir tarihte olacaktır." şeklinde konuştu.
İLGİLİ HABERLER
Dünkü depremin öncü deprem olduğu görüşüne katılmadığını söyleyen Ramazan Demirtaş, "Bir depremin öncü olduğunu ancak ana şok olduktan sonra söyleyebilirsiniz. Yakın gelecekte beklenen Marmara Depremi olursa, geriye dönüp '2019'daki 5,8 ve 2025'teki 6,2 depremleri bu depremin öncüsü' diyebiliyoruz. Ama mutlaka ana şok olması lazım. Ben daha çok 'hazırlık evresi depremleri' diyorum. Yani büyük bir deprem olmadan önce komşu bölgelerde ya da fayın ucunda küçük kırılmalar ya da orta büyüklükte depremler devam eder ve arkasından ana şok gelir." ifadelerini kullandı.
6,2 büyüklüğündeki depremde can kaybı yaşanmamasının sebebini açıklayan Demirtaş, "7 büyüklüğündeki bir deprem, 10 tane 6 büyüklüğündeki depreme karşılık gelir. Yani 10 kat daha güçlüdür. Enerji olarak da 30 katından daha fazladır. Aradaki 0,1 küsurat bile çok önemli. 6,2'lik deprem yıkım ve can kaybına neden olabilirdi. Ama yerel zemin koşullarının yanında dalgaların yayılma mekaniği var. Yüzey dalgaları yayılırken birkaç faktör olumsuzsa yıkılma olabiliyor. 6,2'lik depremi önceden tarif etseniz mutlaka yıkım ve can kaybı olurdu. Nerede? Özellikle Avrupa Yakası'nın kıyı kesimlerinde. Zeytinburnu, Bağcılar, Küçükçekmece, Büyükçekmece gevşek alüvyonların üzerinde bulunuyor. Ama buna rağmen can kaybı yok. Çünkü depremin ivmesi çok düşük oldu, 0.1 g civarında oldu. Eğer bu değer 0.2-0.3 g civarında olsaydı o zaman yıkım olabilirdi. Her gevşek zemin üzerinde binalar yıkılacak diye bir kural yok. Diğer faktörler olumluysa yıkım gerçekleşmiyor." dedi.
Kaos senaryosu yazmanın son derece sıkıntılı olduğunu belirtip meslektaşlarına serzenişte bulunan Dr. Demirtaş, "Polemiğe girmek istemiyorum ama kaos senaryosu yazmanın çok ciddi bir ekonomik ve psikolojik boyutu var. 'Bu deprem 7,6 olursa 100 bin bina çöker, 4 milyon insan enkaz altında kalır, hayatını kaybeder' derseniz bu çok gerçekçi değil. Parmak hesabıyla bu işler olmaz. 100 bin binada 4 kat olsa, her birinde 4 daire olsa, her birinde birer insan olsa 4 milyon olur. Bu kaos senaryosu. Dünyada son 100 yılda 7-9,5 arası 13 tane büyük deprem var. Bugün Haiti'yi düşünün. Yapı tarzı son derece kötü. 9,5 büyüklüğüne kadar olan depremlerde bile can kaybı 250 binle sınırlı kaldı. Yani Marmara yapı standardı bu kadar kötü mü? Eğer 4 milyon insan hayatını kaybedecekse ülkeyi kapatıp gidelim. Dünyanın hiçbir yerinde bugüne kadar 1 milyon can kaybının olduğu bir deprem gösteremezsiniz. O yüzden kaos senaryosundan vazgeçmek gerekir. Deniyor ya, 'Deprem olursa İstanbul dizüstü çöker, ekonomi çöker, bağımsızlığımız gider, işgaller olur' gibi. Bu açıklamaları yapmak son derece sakıncalı." diye görüş belirtti.
İLGİLİ HABERLER
Beklenen Marmara depreminin olduğu yerde deprem üreten yerin sadece Silivri kısmı olmadığını belirten Ramazan Demirtaş, "Orta ve Batı Marmara kısmı da 2 tane 7 üzeri deprem üretmiş durumda. Doğu Marmara Segmenti de 1509'da 'küçük kıyamet' olarak bilinen 7,5 üzeri deprem üretmiştir. Yani Kuzey Anadolu Fayı'nın bu parçası bir deprem üretince çok kısa aralıklarda peş peşe deprem meydana gelebiliyor. O açıdan olay sadece Silivri açıkları meselesi değil." şeklinde konuştu.
Bayındırlık ve İskan Bakanlığına bağlı Afet İşleri Genel Müdürlüğü ve AFAD'da yıllarca deprem araştırmacısı olarak görev yaptığını vurgulayan Ramazan Demirtaş, ilk defa 1996 yılında hazırladıkları Türkiye'de gelecek 50-100 yıl içinde deprem meydana gelebilecek fayların haritasına ilişkin bilgi verdi. Bakanlık olarak yayınladıkları haritada 15 yer belirlediklerini söyleyen Dr. Demirtaş, 8'inin bu yayını yaptıktan 2 ila 27 yıl arasında meydana geldiğini kaydederek sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bu bir risk azaltma çalışmasıydı. Risk azaltmak için mutlaka deprem potansiyeli yüksek yeri 30-50 yıl öncesinden söylemeniz gerekir. Biz yayını yaptıktan 2 yıl sonra 1998'de Ceyhan depremi, 2000'de Akşehir, en önemlisi de Türkiye diri fay haritasında olmayan Van'da bir fayı büyük deprem olasılığı yüksek diyerek 15 yıl öncesinden söyledik ve 2011'de 7,2 büyüklüğünde deprem oldu. Yine 2020'de Elazığ-Malatya'da 47 kişinin ölümüne neden olan Sivrice'de 6,8 büyüklüğünde deprem olmuştu. Biz bunu 24 yıl önce işaret etmiştik. Yine 2023 depremlerini 27 yıl önce söylemiştik. Eğer merkezi hükümeti doğru yönlendirebilirsek hem zaman hem bütçe açısından doğru yol alırız. Ama bizim deprem bilimcilerimiz 'Her an 7 ve üzeri büyüklüğünde her an deprem olabilir' diyor. Bu doğru bir yaklaşım değil, deprem bilimcinin kullanacağı bir cümle değil. Türkiye'de 7 ve üzeri deprem her an olmaz.
İLGİLİ HABERLER
Esas bizi sıkıntıya sokacak İznik-Mekece kısmı 960 yıldır deprem üretmeyen bir yer. Burası aslında daha potansiyel bir yer. Yine Gökova Körfezi'nin doğu kısmı henüz kırılmadı. Aşağı doğru Girit'in batısı ve doğusu deprem potansiyeli yüksek bir yer. Sıkıntılı yerlerden biri de Antalya körfezi. Burada 2 bin yıldır deprem olmayan bir parça var. Antalya Körfezi'nde son 6 yıldır 5-6,5 büyüklüğünde depremler olmaya devam ediyor. Yine Alanya açıklarında Aksu bindirmesi dediğimiz kesim uzun süredir deprem üretmiyor. Bir diğer potansiyel yer ise Zafer Sismik Boşluğu yani İskenderun Körfezi'nin olduğu kesim, henüz büyük bir deprem üretmedi. Şemdinli-Yüksekova fay zonu, yaklaşık 3 bin yıldır deprem üretmiyor. Bir yukarı geldiğimizde Doğu Anadolu Fayı. Aslında en güvenilir yerlerden biri. Sadece Gölbaşı deprem üretmedi, 911 yıl geçti üzerinden. Deprem tekrarlama aralığı bin yıl civarındadır.
6 Şubat 2023 depremleri Doğu Anadolu Fayı üzerinde olmadı, Ölüdeniz fay zonunun Narlı parçası üzerinde oldu. Dolayısıyla Gölbaşı-Türkoğlu kısmı henüz büyük deprem üretmedi. Aşkale civarında ve Ardahan civarında henüz deprem olmadı. Size 8-10 yer saydım. Bu deprem kestirimi değil. Biz diyoruz ki önümüzdeki 30-50 yıl içinde buralarda deprem potansiyeli yüksek. Yerleri söylüyoruz. 10-30 yıl içinde bir kenti depreme hazır hale getirebilirsiniz.
Beklenen Marmara depreminin olduğu yerde bir taraftan 'Her an 7 üzeri deprem olabilir' deyip arkasından 'Depreme dirençli İstanbul' diyorsanız bu çok gerçekçi değil çünkü artık o tren geçmiş durumda. Biz bundan sonra beklenen Marmara depremi için can kaybını önlemeye yönelik tedbirler almalıyız."
Google Play
App Store
Haberi Paylaş
12:28
YORUM YAZ