Geceleri iyi bir uyku çekmek sağlıklı bir yaşamın vazgeçilmez unsurlarından biri olarak görülüyor. Ancak birçok kişi düzenli ve kaliteli dinlenmeden mahrum kalıyor. Bilim insanlarının son yıllarda ortaya koyduğu bulgular, kısa ve düzensiz uyku alışkanlıklarının vücutta ciddi sonuçlara yol açabileceğini açıkça gösteriyor.
Arada sırada uykusuz kalmak genellikle telafi edilebiliyor. Fakat haftalar ya da aylar boyunca süren yetersiz uyku, bağışıklık sisteminden ruh sağlığına, hormonal dengeden üretkenliğe kadar geniş bir yelpazede olumsuz etkiler doğuruyor.
Metro'ya konuşan danışman sağlık psikoloğu ve uyku uzmanı Dr. Sue Peacock, altı saat ve altında uyumanın insan bedeninde oluşturduğu risklere dikkat çekti.
Peacock, uykunun bağışıklık sistemiyle doğrudan bağlantılı olduğunu vurguladı. Araştırmalara göre, uyku sırasında sitokin adı verilen koruyucu proteinler üretiliyor. Sitokinler, bakteri ve virüslerle savaşmanın yanı sıra daha iyi bir uykuya da katkıda bulunuyor.
Yeterince dinlenilmediğinde sitokin üretimi azalıyor ve savunma mekanizması enfeksiyonlara karşı zayıflıyor. Peacock, "Bu, hastalıklara karşı savunmasızlığımızı artırır ve hastalıktan kurtulmak daha uzun sürebilir" ifadelerini kullandı.
Fransa Ulusal Enstitüsü tarafından 2023 yılında yayımlanan bir araştırma ise konunun farklı bir boyutunu ortaya koydu. Çalışma altı saatten az uyumanın aşılara karşı bağışıklık tepkimizi azalttığını gösteriyor.
Sonuçlara göre erkeklerde yetersiz uyku bağışıklık yanıtını düşürürken, kadınlarda etkinin değişken olduğu ve hormon dalgalanmalarının önemli rol oynadığı belirlendi.
Uyku yoksunluğunun yalnızca bedensel değil psikolojik sonuçları da bulunuyor. Dr. Peacock, yetersiz dinlenme ile anksiyete arasında çift yönlü bir ilişki olduğunu belirtti.
Uykusuzluğun anksiyeteyi, anksiyetenin de uyumayı zorlaştırabileceğini belirten Peacock, beynin kaygı anında sürekli "savaş ya da kaç" modunda çalıştığını, bunun da uykuya dalmayı güçleştirdiğini ifade etti. Ayrıca uykuya dair beklenti kaynaklı kaygının da uykusuzluğu tetikleyebileceğini söyleyen uzman, söz konusu döngünün hem ruh halini hem de olumlu deneyimlerden keyif alma kapasitesini düşürdüğünü vurguladı.
Uyku ve vücut saati uzmanı Dr. Katharina Lederle'ye göre, kısa süreli uyku da adet düzensizliklerine neden olabilir. Dr. Lederle, "Uyku yoksunluğu sırasında tiroid uyarıcı hormon (TSH) seviyesi artar ve foliküler fazdaki sağlıklı genç kadınlarda TSH seviyesinde önemli bir artışla ilişkilidir" diye konuştu.
Uzmanlara göre, yetersiz uyku yalnızca bağışıklık ve ruh sağlığı üzerinde değil, yaşamın günlük akışı üzerinde de etkili. Kısa süreli uyuyan bireylerde kilo artışı gözlemlenebiliyor.