Ülkemizde emekli olmak için işe başlama tarihi ve prim gün sayısı üzerinden hesaplama yapılıyor. Özellikle 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan kadın ve erkekler Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi kapsamında değerlendiriliyor. Ancak bu düzenleme, her sigortalının aynı ölçüde yararlandığı bir hak sağlamıyor. Özellikle kadın sigortalılar için prim gün sayısındaki eksiklik, EYT’den yararlanmanın önünde en büyük engel olduğunu belirten Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, kadın sigortalıları uyardı.
Örnek olarak 1979 doğumlu, sigorta girişi Ocak 1999'da yapılan ve toplam prim günü 1500 gün olan bir kadın sigortalının emekli olabilmesi için 4475 gün eksiği bulunduğunu söyleyen Erdursun, "Doğum borçlanması veya yurt dışı borçlanması gibi hakları yoksa bu açığı yalnızca çalışarak ya da isteğe bağlı prim ödeyerek kapatması gerekiyor. Hesaplamalara göre 4475 günün tamamlanması yaklaşık 12 yıl 5 ay sürüyor. Bu da kişinin 58 yaşını geçerek emekli olması anlamına geliyor" dedi.
Erdursun, kişi EYT kapsamına girse de fiilen EYT’den yararlanamıyor, çünkü gerekli prim gününü doldurması yaş haddini aşmasına neden oluyor" diyerek kadın sigortalının yaşadığı sıkıntıya dikkat çekti.
3600 prim gününü dolduran kadın sigortalılar 58 yaşında emekli olabildiğii belirten Erdursun, isteğe bağlı prim ödemeleri sadece Bağkur için geçerli olduğunu hatırlattı. Dolayısıyla, sigortalı çalışması mümkün olmayan ve eksik primini sadece isteğe bağlı ödeyerek tamamlamak isteyen kadınlar: 56 yaşında, 5400 günle; erkekler: 58 yaşında, 5400 günle Bağkur’dan emekli olabilir.
Emeklilik hesabında son 2520 gün kuralı büyük önem taşır. En az 1261 gün SSK’lı çalışması varsa, emeklilik SSK üzerinden gerçekleşir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, yaptığı son açıklamada Bağkur’lular için önemli bir düzenlemeye işaret etti. Bakan, 2028 yılına kadar en geç yapılacak bir düzenleme ile Bağkur’da emeklilik için aranan 9000 gün şartının 7200 güne düşürüleceğini söyledi. Ancak konunun detayları önümüzdeki günlerde şekillenecek.
İsteğe bağlı sigorta primleri, brüt asgari ücretin %32’si üzerinden hesaplanıyor. 2025 itibarıyla aylık ödeme tutarı yaklaşık 8.321,76 TL’dir. Çalışmayan kişiler, bu ödemelerle eksik günlerini tamamlayabiliyor.
Erdursun, kadın sigortalıların bazı haklar sayesinde prim gün sayılarını hızla artırmaları mümkün olduğunu belirtti:
-Doğum borçlanması (en fazla 3 doğum için 2160 gün),
-Yurt dışı borçlanması (3201 sayılı yasa),
-Usta öğreticilik, doktora, askerlik gibi süreler (5510 sayılı Kanun’un 41. maddesi).
EYT düzenlemesi, sigorta giriş tarihi eski olan yüzbinlerce kişiye erken emeklilik kapısı açsa da, prim gün sayısı eksik olan sigortalılar için fiilen bir avantaj sağlamıyor. Özellikle kadın sigortalılar, doğum ve iş gücüne ara verme nedenleriyle prim günlerini tamamlamakta daha fazla zorluk yaşıyor.