Son dakika haberi: Cumhurbaşkanı Erdoğan, İtalya ziyareti sonrası TGRT Haber Genel Yayın Yönetmeni Ercan Seki’nin de arasında bulunduğu gazetecilerin Türkiye ve dünya gündemine ilişkin sorularını cevapladı. ABD Başkanı Donald Trump ile yapacağı yüz yüze görüşmenin tarihi sorulması üzerine Erdoğan, "Sayın Trump ile ilk fırsatta yüz yüze görüşmemizi yapacağız" dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İtalya ziyareti sonrası TGRT Haber Genel Yayın Yönetmeni Ercan Seki’nin de aralarında bulunduğu gazetecilerin sorularını cevapladı. Erdoğan, ülke gündemi de dahil olmak üzere dış meselelerle ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Erdoğan; Suriye’nin kuzeyinde federatif yapı talebi, İsrail'in Suriye'deki adımları, Gazze'de ateşkes, Rusya-Ukrayna arasındaki ateşkes, ABD Başkanı Donald Trump ile yapacağı görüşmeyle ilgili konuştu. İşte Cumhurbaşkanı Erdoğan'a yöneltilen sorular ve cevapları...
SORU: Sayın Cumhurbaşkanım Suriye’nin kuzeyinde bir konferans düzenlendi. Bu konferansta SDG ve onlara yakın gruplar tabiri caizse federatif bir yapı talebinde bulundular. Bu konuyla ilgili değerlendirmeniz nedir?
Suriye’nin toprak bütünlüğü bizim için vazgeçilmezdir. Suriye hükümetinin de aynı hassasiyetle hareket ettiğini biliyoruz. Suriye’deki silahlı grupların Suriye Savunma Bakanlığı çatısı altında toplanması ve Suriye’nin birliğine bütünlüğüne katkı sağlaması oldukça önemli. Federatif yapı konusu ise ham hayalden öteye gitmeyen bir husustur. Suriye gerçekliğinde de yeri yoktur. Suriye’de federal yönetim hayalleri kurarak, bölgeyi tehdit edecek kararlar değil, bölgenin istikrarına hizmet edecek kararlar almalarını tavsiye ederim. Bölgemizde oldubittilere müsaade etmeyecek, Suriye ve bölgenin kalıcı istikrarını tehdit edecek, tehlikeye sokacak hiçbir girişime izin vermeyeceğiz. Suriye’de Şam Yönetimi dışında bir otoritenin de, Suriye Ordusu dışında silahlı yapılanmanın da kabul edilmeyeceği, Suriyeli yetkililerce ilan edildi. Çalışmalarını da bu yönde sürdürüyorlar. Bizim de sınır güvenliği konusunda yaklaşımımız benzer. Sınırlarımızın hemen ötesinde bir ve bütün Suriye dışında herhangi bir zorlama yapıya müsaade etmeyiz. Bütün grupların bir ve bütün Suriye için çalışması, enerjilerini de kuvvetlerini de bu amaç için seferber etmesi en akıllıca seçenektir. Suriye’de tüm grupların temsilini, diyalogunu önceliyoruz. Soğukkanlılıkla, binlerce yıllık devlet müktesebatımızla, sükunetimizi koruyarak barışa hizmet ediyoruz.
SORU: Suriye bağlamında Türkiye'nin İsrail'e yönelik kırmızı çizgileri neler? Suriye topraklarındaki İsrail saldırıları için Ankara'nın değerlendirilmesi neler? İki ülke güçlerinin karşı karşıya gelebilme riski ne kadar yüksek?
Şu anda Sayın Şara ve ekibiyle gerek Dışişleri Bakanımız, gerek İstihbarat Başkanımız, gerek Savunma Bakanımız, gerekse Enerji Bakanımız irtibat halindeler ve bu temaslar sıkı bir şekilde devam ediyor. Bakanlarımız muhataplarıyla da bu gelişmeleri takip ediyorlar. Biz Suriye'nin inşa ve ihyası için birçok adım atılması gereğine inanan bir ülkeyiz. Bizim Suriye'yle 910 kilometre sınırımız var. Bunu hafife almak mümkün değil. Bundan sonraki süreçte de biz, her türlü imkanımızla Suriye'nin yanında olacağımızı hep söyledik, söylüyoruz. Oradaki bazı olumsuz gelişmeler çok daha dikkatli hareket edilmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Bizim yatırımcı firmalarımızın Suriye'de atacağı adımlar, Suriye'nin ayağa kalkmasına yardımcı olacaktır. İnşa ve ihya faaliyetleri kapsamında atılacak adımlar, Suriye'nin kendisine gelmesini sağlayacaktır. Bu konuda Antalya'daki Dördüncü Diplomasi Forumu’nda bunları Sayın Şara'yla da görüşme imkanımız oldu. İnşallah bu adımları atmaya devam edeceğiz. Burada da durmak yok, yola devam. İsrail, bölgemizde çatışmayı, kan ve gözyaşını yaymak için çaba sarf ediyor. Gazze başta olmak üzere Filistin kentlerinde başlayan şiddet ve saldırganlık dalgasını aşama aşama genişletiyor. Lübnan’da döktükleri kan, Lübnan halkına çektirdikleri ortada. Şimdi ateşi Suriye’ye yaymak, orada da kan dökmek yoluna girdiler. İsrail’in Suriye topraklarına yönelik saldırıları, Suriye’deki yeni yönetim ile başlayan olumlu iklimi baltalama girişimidir. İsrail’in yaptığı provokasyondur ve bu kabul edilemez. Komşumuz Suriye’yi yeni bir istikrarsızlık bataklığına sürükleyecek her türlü girişime karşı tepkimizi çeşitli şekillerde gösteririz. Bizim derdimiz bölgemizde daha fazla çatışma değil, daha fazla barış ve huzurdur.
SORU: Suriye'de en büyük risk nedir efendim Türkiye için şu anda?
Oradaki zaten risk belli; Terör örgütleri. Terör örgütleriyle ilgili de zaten Suriye Yönetimi adımlarını çok güvenli bir şekilde atıyor. Bu süreçte de Dışişleri ve Milli Savunma Bakanlarımızla, MİT Başkanımızın Suriye'ye yaptıkları ziyarette bunları da kendileriyle görüşme fırsatları oldu. Ona göre de ne tür adımlar atacağımızı belirledik.
SORU: Gazze başlığını sormak istiyorum. İnsani yardımlar bir süredir girmiyor, ilaç girmiyor, açlık aldı başını gidiyor. Bir yandan da bazı görüşmeler gerçekleşti. Ama ateşkes planı üzerinde ilerleme yok. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan Doha’da Hamas yetkilileriyle görüştü. Acaba ateşkese ne kadar yakınız? Öte yandan Filistin Devlet Başkanı Mahmut Abbas Hamas'a sert sözlerle yüklendi. Hamas'tan da bir cevap geldi. Siz Gazze'de ve Filistin genelinde sürecin nereye gideceğini öngörüyorsunuz?
Şu anda geldiğimiz noktada İsrail, kalıcı bir ateşkesi bugün itibarıyla benimsemiş durumda değil. Amerika Birleşik Devletleri’nin baskısı olmadan İsrail'in bir kalıcı ateşkes garantisi verme niyeti yok. Rehineleri bırakma karşılığında belli bir süre ateşkesi kabul eder gözüküyor. Dışişleri Bakanlığımız hem Batılılarla hem Filistinlerle hem de İsrail tarafıyla aralıklı olarak insani yardımlar üzerine görüşmeler yapıyor. Çünkü önceden ateşkesle insani yardımlar çok iç içe götürdüğümüz iki konuydu. Ama şimdi açlık ve yoksulluk öyle bir noktaya geldi ki, Filistinlilerin çatışmanın dışında sivil kayıpları çok fazla olabilir. Dolayısıyla biz bir metot değişikliğine gitmedik ama ateşkesi vurgularken şu anda ağırlıklı olarak insani yardımlar için koridorun açılmasını öne çıkardık. Taraflar kendi savaşını sürdürseler de sivil nüfusun rehin tutulmaması, bunların temel ihtiyaçlardan mahrum bırakılmaması önemli. Şimdi uluslararası topluma bunu söylüyoruz. Önceden ateşkesle insani yardımları çok ilişkilendiriyorlardı. Şimdi biz onu biraz ayırdık. Ama bu durumda bile İsrail ilave bir baskı görmediği sürece şu anda bir gevşeme yok.
SORU: Rusya 8-10 Mayıs tarihleri arasında tam ateşkes ilan edeceğini duyurdu. Geçtiğimiz günlerde Trump'la Zelenskiy'nin Vatikan'daki görüşmesinin akabinde sormak istiyorum bu soruyu. Rusya-Ukrayna barışında gelinen süreci nasıl yorumluyorsunuz?
Temennimiz odur ki bu ateşkesi biraz daha geliştirelim, genişletelim. İnşallah, bu geçici ateşkes, devamında kalıcı barışa bir kapı aralar. Biz zaten en başından beri Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın adil ve kalıcı bir barışla sona erebileceğini söylüyoruz. Bu konuda umudumuzu hiç kaybetmedik. Zaman zaman çatışmaların şiddetlendiği anlarda bile, tarafları bir masa etrafında topladık ve barış için müzakereyi önerdik. Böylesi zamanlar provokasyonlara ve müdahalelere açıktır. Bu nedenle süreci zehirlemek isteyenlere fırsat vermeden, Rusya da Ukrayna da samimi bir şekilde barışı dillendirmeli ve artık bu savaş bitmelidir. Bu savaş, sadece iki ülke için değil, küresel güvenlik açısından da oldukça önemli. Çünkü bu savaş herkese kaybettirmiştir. En çok da Rusya ve Ukrayna kaybetmiştir. Adil bir barışın ise asla kaybedeni olmaz. Barış sürecinin uzun vadede başarılı olabilmesi için her iki tarafın karşılıklı güven oluşturması önemli. Türkiye olarak barışa katkı sağlamaya ve destek vermeye devam edeceğiz.
SORU: Sayın Cumhurbaşkanımız bu masada konuşulan özellikle dış politika ile ilgili her mesele aslında sizin Amerikan Başkanı Sayın Trump'la yapacağınız görüşmede büyük ölçüde gündeme gelecek başlıklar aslında. Yüz yüze görüşmeye ilişkin bir tarih belli oldu mu acaba? Trump'ın Mayıs ayı içinde 3 Körfez ülkesini ziyaret edeceği ve sonra buna Türkiye'yi de ekleyeceğine dair iddialar konuşulmuştu. Bunu sormak istiyorum. Ayrıca Sayın Trump'ın göreve geldikten sonra sizin şahsınız ve Türkiye ile ilgili kullandığı olumlu ifadeler ışığında Türk-Amerikan ilişkilerinin gelişimi, fırsatlar, riskler neler?
Sayın Trump ile ilk fırsatta yüz yüze görüşmemizi yapacağız. Telefon görüşmemiz oldukça samimiydi, verimliydi ve dostaneydi. İki ülke ilişkileri köklü ve derindir. Konuşacağımız çok konu, atacağımız çok adım var. Bu nedenle, Türkiye ile ABD ilişkilerinin seyrine yön verecek görüşmemiz için, bakanlıklarımız çalışmalarını sürdürüyor. Bunun zamanlaması da o çalışmalar kapsamında ele alınıyor. Sayın Trump ile zaman zaman telefon diplomasisi şeklinde temaslarımız oluyor. Dostum Trump’la yeni dönemde ikili ilişkilerimize çok farklı bir ivme kazandıracağımıza inanıyorum. Kendisinin Rusya-Ukrayna başta olmak üzere barış vizyonunu da destekliyoruz. Türkiye’nin hassasiyetlerini gözeten tavrını memnuniyetle karşılıyoruz. Suriye konusunda da iki lider olarak birbirimizi anladığımızı görüyoruz. Farklı düşündüğümüz alanlarda da makul bir zeminde uzlaşma arayışlarımız da elbette ki sürecektir. Farklı çevrelerce risk olarak görünen konuları da diyalogla, diplomasiyle aşabileceğimize inanan iki lideriz.
SORU: Sayın Cumhurbaşkanım, geçtiğimiz günlerde Avrupa Birliği ile bir anlaşma imzalandı ve Kıbrıs tekrar gündeme geldi. Türk Devletleri Teşkilatıyla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti noktasında gelinen süreci nasıl değerlendiriyorsunuz? Bir de önümüzdeki günlerde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde olacaksınız. Bu ziyaretinizin bu noktada ayrı bir önem arz ettiğini söyleyebilir miyiz efendim?
Bu hafta sonu TEKNOFEST ekibi Kıbrıs'a gidiyor ve Kıbrıs'ta TEKNOFEST çalışmalarını yapacaklar. Nasip olursa biz de Cumartesi günü Kuzey Kıbrıs'ta olacağız. Kuzey Kıbrıs'ta biliyorsunuz muhteşem bir Parlamento binası ve Cumhurbaşkanlığı binası yaptık. Her ikisi de gıpta edilecek eserler. Bir taraftan da yargı binalarının başlatılmasıyla ilgili adımı atıyoruz. Millet bahçeleriyle, donatılarıyla gerçekten muhteşem bir eser orada meydana getirdik ve Cumartesi orada olacağız. Biz Kıbrıs adasında iki devletli çözümle tarihi sorunları geride bırakabileceğimizi düşünüyor, çalışmalarımızı bu yönde ilerletiyoruz. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin tanınması için gayretlerimizi de artırarak sürdüreceğiz. Türkiye olarak asla KKTC’yi yalnız ve kimsesiz bırakmayız. Kıbrıs Türkü'nün hak ve menfaatlerini her platformda savunmak, Türkiye Cumhuriyeti olarak tarihi ve insani anlamda sorumluluğumuz. Bu sorumluluğumuzun gereğini yerine getirme hususunda da son derece kararlıyız. Türk Dünyasının da kardeşlerinin yanına olmaya devam edeceğini düşünüyoruz.