Bilim insanları, 1755 yılında Lizbon'u vuran ve on binlerce kişinin ölümüne neden olan, Avrupa'nın kayıtlara geçen en büyük depreminin gizemini çözdü. Independent'in haberine göre, Lizbon Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, İber Yarımadası'nın altındaki Atlantik Okyanusu'nda batan bir tektonik plaka parçasının, 8.6 büyüklüğündeki mega depremden sorumlu olduğunu buldu.
"Litosfer delaminasyonu" adı verilen fenomenin sismik olaylara neden olduğu bilinse de, daha önce sadece kıtalar üzerinde belgelenmişti. Nature Geoscience dergisinde yayımlanan bulgular, Avrupa'daki deprem riski tahmini konusunda yeni bakış açıları sunuyor.
Çalışmada, bilim insanları yeryüzünün derinliklerindeki yapıyı anlamak için gelişmiş deprem haritalama tekniklerini kullandı. 2007 ile 2013 yılları arasında İbero-Mağrip bölgesine yayılmış 387 geniş bantlı kara istasyonundan ve Güneybatı İberya açıklarına yerleştirilen 24 okyanus tabanı sismometresinden toplanan kapsamlı veri setini değerlendirdiler.
Elde ettikleri verileri kullanarak, kabuk-manto sınırından 800 kilometre derinliğe kadar uzanan sismik dalga hareketinin detaylı bir modelini oluşturdular.
Araştırmacılar, İber Yarımadası'nın güneybatı bölgesinde, yoğun sismik aktivitesiyle bilinen Afrika ve Avrasya levhaları arasındaki Horseshoe Abyssal Plain'in altında, 250 kilometreye kadar derinlikte yüksek hızlı bir anomali tespit ettiler. Bu bölge, 1755'teki Lizbon depremi ve 1969'daki 7.9 büyüklüğündeki San Vincenzo depremi gibi tarihi depremlere sahne olmuştu.
Bilim insanları, yüzeyde bükülmüş araziler veya su altı dağları gibi sismik risklere işaret eden belirgin bir işaretin olmadığını buldu. Ancak okyanus yüzeyinin bir kısmının Dünya'nın mantosuna battığı ve yeni faylar oluşturduğu gözlemlendi. Bu süreçte, levhalar temas sınırı boyunca bir sıkışma meydana geldiğinde birbirinin altına kayabiliyor. Bu da Dünya yüzeyinin mantoya geri dönüştürüldüğü ana mekanizmalardan biri.
Araştırmacılar, bu özelliklerin bölgedeki büyük tarihi depremlerin kökenini açıklayabileceğini söylüyor.