Kategoriler
UYGULAMALAR
İstanbul
Türkiye gibi aktif bir deprem kuşağında yer alan ülkeler için teknoloji, doğal afetlere karşı en büyük yardımcılarımızdan bir tanesi. Bugün (2 Ekim) İstanbul Marmara Ereğlisinde 14.55'te meydana gelen 5.3 büyüklüğündeki deprem sonrası, erken uyarı sistemlerinin önemi bir kez daha anlaşıldı.
Gelişen teknoloji sayesinde akıllı telefonlar tıpkı sismograflar benzeri bir cihaz olarak hareket ederek depremin öncü P dalgasını algılayıp, yıkıcı S dalgası başlamadan saniyeler önce kullanıcıları uyarabiliyor.
"Depremi önceden haber veren uygulamalar" kavramı, genellikle yanlış anlaşıldığı gibi depremi saatler veya günler öncesinden tahmin eden sistemler değil. Yalnızca depremin başladığı ilk anda yani yerkabuğundaki kırılmanın gerçekleştiği ve sismik dalgaların yayılmaya başladığı anda devreye giriyor.
Google'ın Android Deprem Uyarı Sistemi tüm Android telefonlarda varsayılan olarak çalışıyor. Bu sayede dünyadaki milyarlarca telefon dev bir sismik ağ oluşturarak depremleri algılıyor. Android cihazlara gönderilen uyarılarda depremin merkez üssü ve şiddeti hakkında bilgi veriliyor.
Google'ın Deprem Uyarı Sistemi, akıllı telefonlarda çalışan ve Türkiye'nin ve dünyanın en etkili deprem tespit sistemlerinden biri olarak karşımıza çıkıyor. Android deprem uyarı sistemini açmak için sırayla şu adımlar izlenebilir:
Cihazdaki deprem uyarıları aktif hale getirildiğinde, hafif sarsıntılar için "Dikkatli Ol" uyarısı, daha şiddetli deprem riski için "Harekete Geç" uyarısı veriliyor. Şiddetli bir depremde telefonunuz rahatsız etme modunda olsa bile ekran otomatik açılarak yüksek sesle uyarı yapıyor; ekranda "Çök, Kapan, Tutun" gibi güvenlik talimatlarını gösteriyor.
Android'in yanı sıra üçüncü taraf uygulamalar da benzer bir mantıkla çalışıyor. Bunlar arasında en popüleri olan Deprem Ağı (Earthquake Network), akıllı telefon ağlarına dayalı bir erken uyarı projesi olarak geliştirildi. Donanım Haber'e göre Deprem Ağı, bazı durumlarda Google'ın Deprem Uyarı Sistemi'nden daha önce uyarı gönderebiliyor.
Ayrıca Google'ın Deprem Uyarı Sistemi'nin aksine Deprem Ağı uygulaması iPhone'da da çalışıyor. Fakat Android versiyonu ücretsiz olsa da iPhone'a indirmek için 99,99 TL ödemeniz gerekiyor.
MyShake uygulaması da telefonun ivmeölçerinden veri toplayarak erken uyarı gönderiyor. Ancak Türkiye'de kullanıcı sayısı daha sınırlı olduğu için Deprem Ağı kadar etkili olamıyor.
iPhone'lar için Google'ın deprem uyarı sistemi olmadığı halde, iOS cihazlarda devreye alınan "Hayati Uyarı Bildirimi" sistemi bulunuyor. Bu sistem hükümet kaynaklı acil durum uyarılarını (deprem, sel, yangın vb.) toplu olarak gönderiyor. Ancak Türkiye'de Google'ınki kadar etkili değil.
Telefon tabanlı deprem uyarı sistemleri, depremi tamamen önceden tahmin etmek yerine sarsıntı başladığı anda devreye girer ve kullanıcılara saniyeler kazandırır. Ancak bu sistemlerin her zaman kusursuz çalışmadığını da belirtmekte fayda var. Örneğin Google, Şubat 2023'teki Kahramanmaraş depremlerinin büyüklüğünü düşük tahmin ettiği için milyonlarca kişiye yeterli ön uyarı gönderemediğini kabul etmişti.