Kategoriler
UYGULAMALAR
İstanbul
Bazılarımız ChatGPT'den e-postalarımıza cevap yazmasını ya da yapay zeka "sırdaşımız" olarak hayatımızda yer almasını isterken, dünyanın öbür ucunda yaşayanlar bu teknolojinin bedelini elektrik faturalarıyla ödüyor. Bloomberg'in analizine göre, ABD'de veri merkezlerinin yakınlarındaki yerleşim yerlerinde toptan elektrik maliyetleri 2020'den bu yana yüzde 267 oranında arttı.
Enerji analiz firmaları Grid Status ve DC Byte'tan elde edilen verilere göre, son beş yılda toptan elektrik fiyatları katlanarak artarken tüketicilerin ödediği ücretler de aynı doğrultuda tırmanışa geçti. Özellikle veri merkezlerine yaklaşık 80 kilometre mesafedeki yerleşimlerde yaşayanların faturalarında keskin artışlar yaşanıyor.
Sorunun temelinde ülkenin enerji altyapısının yapısı yatıyor. ABD'de elektrik tüketiminin yaklaşık üçte ikisi eyalet veya bölgesel şebekeler üzerinden sağlanıyor. Ağın genişletilmesi, bakımının yapılması ve yeni talebi karşılayacak şekilde güçlendirilmesi için gereken harcamalar, doğrudan hanelerin ve işletmelerin faturalarına yansıyor.
Yani bir başka deyişle teknoloji devlerinin "enerji iştahı", sıradan vatandaşın bütçesini sarsıyor.
Maryland eyaletine bağlı Baltimore kenti, bu gelişmenin somut örneklerinden biri. Bloomberg'in analizinde, şehirde toptan elektrik fiyatının yüzde 125 arttığı, hanelerin ortalama aylık elektrik faturasının son bir yılda 17 dolar yükseldiği belirtildi Uzmanlar, 2026'da faturaların ortalama 4 dolar daha kabarmasını bekliyor.
Teksas'ta ise veri merkezleri, açık ara farkla en büyük yeni elektrik tüketim kaynağı konumuna gelmiş durumda.
Bloomberg'e göre, veri merkezlerinin elektrik talebi 2035 yılına kadar iki katına çıkacak. Böyle bir artış, ABD'nin toplam enerji talebinin neredeyse yüzde 10'una denk gelecek. Bu ölçekte bir sıçramanın, 1960'larda klima kullanımının yaygınlaşmasıyla yaşanan tüketim patlamasından bu yana en büyük artış olacağı belirtiliyor.
Yapay zeka yatırımları bugün küresel ekonominin en sıcak alanı. Teknoloji devleri milyarlarca doları aşan bütçelerle veri merkezleri kuruyor, çip üretimini artırıyor ve yapay zeka altyapısını büyütüyor. Ancak bu yatırım dalgasının gerçek bedelini, şimdilik elektrik faturaları kabaran vatandaşlar ödüyor.