Batı Anadolu, Türkiye’nin en karmaşık deprem kuşaklarından biri. Simav, Gelenbe ve Balıkesir fay zonlarının, 6,5–7 büyüklüğünde deprem üretme potansiyeline sahip olduğuna dikkat çeken uzmanlar, son yaşanan depremlerin bölgedeki tektonik yapının ne kadar hassas olduğunu bir kez daha ortaya koyduğunu ifade etti.
Son günlerde yaşanan depremlerle ilgili Tgrthaber.com Editörü Ceyda Altun’a konuşan ünlü deprem uzmanı Naci Görür; Balıkesir’de meydana gelen depremlerin İstanbul’u etkilemeyeceğini ifade etti. İşte dikkat çeken röportajın detayları:
Simav, Gelenbe ve Balıkesir fay zonlarının 6,5 – 7 büyüklüğünde deprem üretebileceğini söylüyorlar. Sizin bu faylara dair değerlendirmeniz nedir? Böyle bir deprem ihtimali ne kadar gerçekçi?
Bu bölgede bir özellik var, o da şöyle: Genelde kuzey-güney gerilmeye bağlı olarak, yani Anadolu levhası batıya doğru kaçışında Kuzey Anadolu Fay Zonu’nu ve Doğu Anadolu Fay Zonu’nu kullanıyor. Batı Anadolu da bu hareketin sonunda Yunanistan’ın daha fazla batıya gitmesini engellemesi nedeniyle gerilime uğruyor.
Kuzey-güney yönünde gerilime, dolayısıyla bu gerilim nedeniyle ayrı bir tektonik özellik kazanıyor. Yani kuzey-güney gerilmeye bağlı olarak gelişen faylar var. O faylar normal atımlı faylar. Yani şu anda mesela depremin olduğu yerlerdeki faylar normal atımlı faylar; doğrultu atımlı değil.
Şimdi aynı zamanda Batı Anadolu, Kuzey Anadolu Fay Zonu’nun güney kolundan da etkileniyor. Yani iki tektonik özellik üst üste biniyor. Bu bölgelerde birincisi Kuzey Anadolu Fayı’na bağlı olarak doğrultu atımlı fay hareketi ve onun etkileri, bir de kuzey-güney gerilme ve onun etkileri. Dolayısıyla biraz komplike bir bölge. Buradaki fay zonları da doğu-batı uzanımlı olanların çoğu doğrultu atımlı değil; tam aksine normal, eğim atımlı, ters fay veya normal fay gibi gelişiyor. Yani kuzey-güney yönlü gerilmeye bağlı olarak, bir de tabii Kuzey Anadolu Fayı’nın etkisiyle doğu-batı yönlü gelişme söz konusu. Böylelikle yani tektonizması ikiye ayrılıyor. Dediğim gibi biraz o bakımdan kompleks. Vurduğu olan faylar da normal faylar. Depremler de normal faylar üzerinde oluyor.
Dikkat ederseniz bugün depremlerin olduğu yer, Doğu-Batı yönlü Simav Zonu’yla onu kuzey-güneybatı yönünde kesen küçük depremlerin kesişme noktasında meydana geliyor. Yani Balıkesir’in güneyinde. İşte depremin olduğu yerde meşhur Simav Fay Zonu var. Bu aşağı yukarı doğu-batı yönünde uzanıyor. Bir de bunu kesen kuzeydoğu-güneybatı yönlü irili ufaklı küçük faylar var. O kesim sonlarında depremlerin çoğu meydana geliyor ve çoğu da 4 büyüklüğünde depremler. Dolayısıyla burada çok deprem oluşmasının nedeni, kesişme noktasındaki kuzeydoğu-güneybatı küçük faylar. Yani küçük depremler üretecek faylar var. Ama Simav ve benzeri faylar 7’nin üzerinde deprem de üretebilirler. Fakat şimdilik her iki fay zonunun kesişim noktasında meydana gelen depremler var, 4 büyüklüğünde.
Üst üste yaşanan artçılar ne kadar daha devam eder?
Şimdi biz bunlara artçı demiyoruz. Bakın, emin değilim. Ben niye emin değilim? Şimdi diyelim ki siz Simav Fay Zonu’nu düşünün. Asıl depremin üretildiği zon o. Yaklaşık doğu-batı yönünde fay zonu ve orada bir büyük deprem oldu. Arkasından da artçı depremler geldi diyelim. Fakat aynı fay zonu kendi çevresindeki doğrultu atımlı fayları ve irili ufaklı fayları da tetikledi, yani onları kırılmaya zorladı. Ben şimdi bunların artçı deprem olduğunu düşünmüyorum. Çünkü artçı deprem olması için bir fay sisteminin direkt üzerinde yer alan ve ilk depreme göre küçük olan depremler olması gerekir. Belki de bunların bir kısmı normal depremlerdir, artçı deprem değildir. O küçük kuzeydoğu-güneybatı faylarının üzerinde tek tek kırılmalarıyla oluşan depremlerdir. Yani o büyük fay zonu bu küçük boyutlu fayları da kırmış, tetiklemiş, etki etmiş olabilir. Onun için zaten çok karmaşık, anlaşılmakta zorluk çekiyor. Yani 6 büyüklüğünde, 6.1 büyüklüğünde bir depremin bu kadar çok fazla artçı üretmesi biraz zor, pek alışılmış bir şey değil. Bu depremlerin de önemli bir kısmı belki komşu küçük fayların doğrultu atımlı veya eğim atımlı kırılmalarının sonucu gelişen normal depremlerdir. Yani bazılarına artçı demek yanlış olabilir.
Balıkesir’deki depremin Marmara’yı nasıl etkileyeceğini düşünüyorsunuz?
Marmara’yı hiçbir şekilde etkilemez. Bakın şöyle düşünün: Marmara bölgesinde bizim deprem beklediğimiz fay, Kuzey Anadolu Fay Zonu’nun kuzey kolunun kırılmasıyla olacak deprem. Dolayısıyla burası Marmara Bölgesi’ne göreceli olarak uzak. Güney koluna da belli bir mesafede uzak sayılır. Ve ikisi farklı fay sistemi: Biri doğrultu atımlı, öbürü eğim atımlı. Birisi gerilmeye bağlı olmuş; özellikle eğim atımlı faylar kuzey-güney gerilmesine bağlı. Bazı faylar da Kuzey Anadolu Fayı gibi doğrultu atımlı olarak gelişmiş.
Dolayısıyla bu iki farklı sistemi birbirini etkileyecek gibi algılamamak lazım. Yani büyük fay sistemleri Batı Anadolu’da doğu-batı yönünde gelişenler, kuzey-güney gerilme nedeniyle oluşuyor. Ben Marmara’yı etkileyeceğini düşünmüyorum. Marmara’yı etkileyecek fay, Kuzey Anadolu Fayı’nın kuzey kolu. O da doğrultu atımlı yönlü bir fay. Yani fay sistemleri farklı. Evet, bir yerde deprem olursa deprem duyulur, hissedilir ama bir depremin duyulması deprem dalgalarının hareketiyle olur. Yani İstanbul’a kadar hissedilmesi mümkündür, fakat bu o fay sisteminin oluşturduğu dalgalar değildir. Yani İstanbul’a etkisi olacağını düşünmüyorum. Beklenen İstanbul depremini tetikleyeceğini, etkileyeceğini de düşünmüyorum.
Batı Anadolu’nun iki fay mekanizmasının etkisi altında olduğunu görüyoruz. Biri doğrultu atımlı olan Kuzey Anadolu Fayı’nın güney koluyla ilgili, diğeri ise Anadolu’nun batıya kaçışı ve Yunanistan’ın engellemesiyle gelişen kuzey-güney gerilmeye bağlı normal fay sistemi. Bu iki sistem etkin oluyor. Bu bölgedeki depremlerin çoğu kuzey-güney gerilmenin etkisiyle olan faylarda ve onların oluşturduğu depremler. Ama aynı zamanda doğu-batı doğrultusunda olan faylarla kuzeydoğu-güneybatı yönlü fayların kesiştiği bölgeye yakın. Bu kesişmeden dolayı da çok sayıda deprem görüyoruz. Yani bunların hepsine artçı demek mümkün değil, muhtemelen her biri bağımsız deprem de olabilir. Çünkü orada kuzeydoğu-güneybatı yönlü küçük faylar var. Asıl büyük deprem Simav Fay Zonu üzerinde, doğu-batı uzanımlı eğim atımlı fay üzerinde meydana gelmiş.
Google Play
App Store
Haberi Paylaş
10:54
İLGİLİ HABERLER
YORUM YAZ